Altar de Muertos at OBA honoring Mexican writer Carlos Fuentes in his 10th death anniversary.
Starting at 5:30 p.m., the opening ceremony of the Altar of the Dead will take place at the main entrance of the Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA). The altar will be dedicated to Mexican writer Carlos Fuentes apropos the tenth anniversary of his death.
The altar will be curated by Mexican doctor and anthropologist Martha Montero-Sieburth and Ana Priscila Rodríguez, a Mexican visual artist specializing in photography and mixed media. In conjunction with the altar, the artist will create an altarpiece about the life and work of Carlos Fuentes to accompany the altar. Additionally, during the inauguration of the altar, a part of the photographic work of the Mexican Photographer Mauricio Silerio will be exhibited. The collection, called La Muerte en la Piel (Death in the Skin), features photographs alluding to the Day of the Dead tradition.
The Altar will remain open to the public until 30th November and you will be able to find it at the main entrance of the OBA.
The Use of the Altar for the Day of the Dead
Written by: Dr. Martha Montero-Sieburth
October 2022
The "altar" which is erected for the Day of the Dead in many Mexican homes, represents a special recognition of the departed. It is a way that the deceased are honored by creating an altar as an “ofrenda,” an offering which consists of colorful ornaments, objects of the deceased, preferred food, flowers, incense, and candles.
The altar symbolizes the Aztec “tzompantli” or skull rack displaying human skulls of war captives or sacrificial victims, many of whom were women who received tribute if they died in childbirth. This practice from the 7th to the 16th century evolved into the formulation of layers that are often created on the altar. These can vary from 3 to 7 or even 9 layers ending with an arch covered with flowers. Each layer symbolizes the passage of the soul into the land of Mictlán. At the lower levels, is the underworld, the center level represents the world we inhabit, and the upper level helps the soul reach Mictlán, or in the Catholic version, heaven. At each level, the faithful “izcuintle” hairless Mexican dog guides us through to our destination.
Placed on the altar are special flowers. While the “zempoaxochitl” (marigolds) and “cresta de gallo,” or celosias or cock’s comb are regarded as the flowers of the dead, “nardos” or perfumed white flowers used mostly for children. These are placed along with the pictures of the departed--white candles for children and other colors for adults. A cross made of wood, clay, or covered with marigolds is placed high upon the altar as it represents the fusion of the indigenous cardinal points blended with the Catholic religion.
Food such as “mole con arroz,” or mole with rice, sopa de calabaza, squash soup, or the favorite dish of the departed is cooked and placed on the altar in the best dishes of the house. Glasses of water and plates with salt are also placed on the altar to quench the thirst of the dead and to season the food, as they would have liked it when they were alive.
The "pan de muertos"--the bread of the dead, bread made from eggs and flowers, in the form of a skull with cross bones signifying death are also placed on the altar. Eating the bread with hot chocolate or chapurrado (atole gruel) is part of the menu.
“Calaveritas de azúcar,” or little sugar skulls with the names of the departed, or even those who are alive are placed to remind us of our mortality and recognition of its presence. The intent is to make the altar a welcoming place where the objects, food, and cherished pictures of the departed beckon their spirits to partake in the world of the living.
Pictures are shown as a way to remember and not forget the beloved ones and when it is the 1st of November, the altar is clothed in white, representing the innocence of children and their pictures are displayed. On the 2nd of November, the adults as they are represented with cloths varying from bright reds, purple, to black. Red is often used to ward off any evil, and it is often shown through threads, ribbons, and colorful shawls.
The altar is decorated with "papel picado" cut-outs made from China paper and the "árbol de la vida o de la muerte, "the tree of life or death" a rudimentary clay artifact depicting the beginning or end of life through symbols such as Adam and Eve, snakes, animals, and angels. Copal is burnt in urns made of black Oaxacan clay and incense is lit to give off its aromatic smells.
It is believed that the cutouts of the paper, especially placed above the altar, are where the spirits can move in an out, and the themes they represent of birds, animals, humans, and skulls blend in with the decorations which can range from platters of fruit to actual papier mache skulls and animals. Favorite clothing, hats, shirts are also placed and the food which the departed loved is cooked and presented in beautiful dishes.
The area around the altar is spread with corn seeds, petals from flowers in helping the spirit find its way. The entryways of the house are also strewn with marigolds as paths to be followed. Chairs are set up welcoming the dead to sit for a spell. Enactments of conversations between the living and the dead can be heard from outside the homes.
The prayers and conversations continue throughout the night, centered around the altars. Even those spirits who have lost their way or have no relatives to remember them are part of this special and symbolic ritual as they too, are invited to receive the benefits of their souls and prayers and remembrances of the living.
Back to top
|
|
|
CARLOS FUENTES
(Panamá, 11 de noviembre de 1928 - Ciudad de México, 15 de mayo de 2012)
Comencé a escribir para vivir y ahora escribo para no morir
Este año se cumplen diez años de la muerte de Carlos Fuentes, connotado intelectual y uno de los principales exponentes de la narrativa en lengua española. Escritor prolífico cuya obra incluye novela, cuento y ensayo. Incursionó en la dramaturgia, escribió guiones de cine y fue colaborador frecuente en diversos diarios del mundo.
En sus obras, Fuentes reflejó su interés por la historia, la filosofía, las artes y la política. Logró construir una literatura desde México con una visión cosmopolita y contribuyó a colocar en la vanguardia mundial a la literatura latinoamericana junto sus colegas y amigos entrañables Julio Cortázar, Gabriel García Márquez y Mario Vargas Llosa, entre otros, a quienes se identificara como el Boom latinoamericano.
Autor de más de cincuenta libros traducidos a diversos idiomas, recibió, múltiples condecoraciones internacionales tales como el Premio Rómulo Gallegos en 1977, el Cervantes en 1987, el Príncipe de Asturias de las Letras. Fue nombrado gran oficial de la Legión de Honor por el gobierno francés en 2003 y en 2009 caballero Gran Cruz de la Orden de Isabel la Católica otorgado por el gobierno español a personalidades extranjeras. Fue nombrado miembro honorario de la Academia Mexicana de la Lengua en 2014 y Doctor Honoris Causa por varias Universidades, entre ellas Harvard, Cambridge, Columbia College de Chicago, Essex y Nacional Autónoma de México.
Hijo del diplomático Rafael Fuentes Boetiguer, Carlos Fuentes pasó su infancia en distintas capitales del continente americano. Washington, Santiago y Buenos Aires nutrieron su interés por la política, su amor por las artes y naturalmente por las letras.
Hay quienes mueren para ser amados más. Piensa que el muerto amado vive porque el amor que nos unió está vivo en mi vida. Piensa que sólo lo que no quiere sobrevivir a todo precio, tiene la oportunidad de vivir realmente. Querer sobrevivir a todo precio, es la maldición del vampiro que nos habita.
Carlos Fuentes
A los 16 años llegó a la ciudad de México donde se graduó en derecho por la Universidad Nacional Autónoma de México y reconocería la grandeza y las contradicciones de nuestra cultura. Más tarde estudió economía en el Instituto de Altos estudios Internacionales de Ginebra. Vivió en Paris durante la década de los sesenta, donde nuevamente se dejaría influir por la literatura francesa y conocería a los autores latinoamericanos del Boom. Fue embajador de México en Francia entre 1975 y 1977.
Fuentes representó a la diplomacia mexicana en diversas ocasiones, tanto frente al gobierno norteamericano como a los europeos.
Estuvo casado dos veces, primero con la actriz mexicana Rita Macedo, con la que tuvo una hija, Cecilia Fuentes Macedo y en 1972 contrajo matrimonio con la periodista Silvia Lemus Covarrubias con quien tuvo dos hijos, Carlos y Natasha Fuentes Lemus, quienes fallecieran prematuramente a los 25 y 32 años respectivamente. Silvia fue la compañera del escritor hasta el día de su muerte y continua resguardando y difundiendo su legado.
Era gran aficionado al cine, apasionado por la ópera, ávido lector, escritor disciplinado, visionario, observador político y defensor del buen vivir. Imaginó un México que recuperara la raíz de su tradición indígena, española y africana conjugada con creaciones nuevas y contemporáneas.
Su último deseo fue ser enterrado al lado de sus hijos Carlos y Natasha en el cementerio de Montparnasse donde también yacen figuras ilustres del siglo XX como los escritores Julio Cortázar, Samuel Beckett o Jean-Paul Sartre.
Comencé a escribir para vivir y ahora escribo para no morir
Dit jaar is het tien jaar geleden dat Carlos Fuentes, een vermaard intellectueel en een van de belangrijkste exponenten van het Spaanstalige vertelling, overleed. Een productieve schrijver met romans, korte verhalen en essays. Hij was ook toneelschrijver, schreef filmscripts en leverde regelmatig bijdragen aan diverse kranten over de hele wereld.
In zijn werken weerspiegelde Fuentes zijn belangstelling voor geschiedenis, filosofie, kunst en politiek. Hij slaagde erin een literatuur uit Mexico op te bouwen met een kosmopolitische visie en droeg ertoe bij de Latijns-Amerikaanse literatuur op de voorgrond te plaatsen, samen met onder meer zijn collega's en goede vrienden Julio Cortázar, Gabriel García Márquez en Mario Vargas Llosa, die hij identificeerde als de Latijns-Amerikaanse Boom.
Als auteur van meer dan vijftig boeken die in verschillende talen zijn vertaald, ontving hij meerdere internationale prijzen, zoals de Rómulo Gallegos-prijs in 1977, de Cervantes-prijs in 1987 en de Prins van Asturië-prijs voor literatuur. In 2003 werd hij door de Franse regering benoemd tot Grootofficier van het Legioen de Erelegioen en in 2009 tot Ridder Grootkruis van de Orde van Isabella de Katholieke, door de Spaanse regering toegekend aan buitenlandse persoonlijkheden. Hij werd in 2014 benoemd tot erelid van de Mexicaanse Taalacademie en tot Doctor Honoris Causa door verschillende universiteiten, waaronder Harvard, Cambridge, Columbia College Chicago, Essex en de Nationale Autonome Universiteit van Mexico.
Als zoon van de diplomaat Rafael Fuentes Boetiguer bracht Carlos Fuentes zijn jeugd door in verschillende hoofdsteden van het Amerikaanse continent. Washington, Santiago en Buenos Aires voedden zijn belangstelling voor politiek, zijn liefde voor de kunst en natuurlijk voor de literatuur.
Hay quienes mueren para ser amados más. Piensa que el muerto amado vive porque el amor que nos unió está vivo en mi vida. Piensa que sólo lo que no quiere sobrevivir a todo precio, tiene la oportunidad de vivir realmente. Querer sobrevivir a todo precio, es la maldición del vampiro que nos habita.
Carlos Fuentes
Op 16-jarige leeftijd arriveerde hij in Mexico-Stad, waar hij afstudeerde in de rechten aan de Nationale Autonome Universiteit van Mexico en de grootsheid en tegenstrijdigheden van onze cultuur herkende. Later studeerde hij economie aan het Graduate Institute of International Studies in Genève. In de jaren zestig woonde hij in Parijs, waar hij opnieuw werd beïnvloed door de Franse literatuur en kennismaakte met de Latijns-Amerikaanse auteurs van de Boom. Hij was Mexico's ambassadeur in Frankrijk tussen 1975 en 1977.
Fuentes vertegenwoordigde de Mexicaanse diplomatie bij verschillende gelegenheden, zowel tegenover de Amerikaanse als de Europese regering.
Hij was twee keer getrouwd, eerst met de Mexicaanse actrice Rita Macedo, met wie hij een dochter kreeg, Cecilia Fuentes Macedo, en in 1972 trouwde hij met journaliste Silvia Lemus Covarrubias, met wie hij twee kinderen kreeg, Carlos en Natasha Fuentes Lemus, die voortijdig overleden op respectievelijk 25- en 32-jarige leeftijd. Silvia was de metgezel van de schrijver tot op de dag van zijn dood en blijft zijn nalatenschap beschermen en verspreiden.
Hij was een groot filmliefhebber, operaliefhebber, fervent lezer, gedisciplineerd schrijver, visionair, politiek waarnemer en voorstander van het goede leven. Hij had een Mexico voor ogen dat de wortels van de inheemse, Spaanse en Afrikaanse tradities zou herstellen, gecombineerd met nieuwe en hedendaagse creaties.
Zijn laatste wens was om naast zijn kinderen Carlos en Natasha begraven te worden op het kerkhof van Montparnasse, waar ook illustere figuren uit de 20e eeuw begraven liggen, zoals de schrijvers Julio Cortázar, Samuel Beckett en Jean-Paul Sartre.
Back to top
|
|
|
Artwork presented at the Altar of the Day of the Dead, 2022 /
Kunstwerk gepresenteerd op het Altaar van de Dag van de Doden, 2022
Ana Priscila Rodriguez is a visual artist specialized in photography and mixed media. Her work explores images from the past, transforming vintage material into a new form of expression. In her photographic work she uses a mixture of digital techniques and processes to create the atmosphere of old paintings. Her distinctive self-portraits are a relatable shore for the emotional and psychological human experience. She has exhibited numerous times in The Netherlands, she is an awarded artist by the Photo Place Gallery Awards in Vermont, USA, The 8th FAPA (Fine Art Photography Awards, the Siena Photography Awards 2022 and the European Photography Awards in the category of photomanipulation.
 For this special occasion she has dedicated three artwork pieces in honour of Mexican writer, Carlos Fuentes in which she conveys her own interpretation of the persona and work of the Mexican author, the central figure of the altar of the Day of the Dead this year. Carlos Fuentes as a complex character has inspired the artists especially with the deep loyalty and love that Fuentes held during his life towards his roots and Mexican identity where he found the source of inspiration for his work, all this while he lived abroad in other countries. The artists envisions Fuentes’ concept of a timeless world, his love for the Mexican people, his generosity as a writer, his personal loves and tragedies and the steps that brought him to become one of the most important and influential writers of Latin America.
Ana Priscila Rodriguez is een beeldend kunstenaar gespecialiseerd in fotografie en mixed media. Haar werk verkent beelden uit het verleden en transformeert vintage materiaal in een nieuwe vorm van expressie. In haar fotografisch werk gebruikt ze een mix van digitale technieken en processen om de sfeer van oude schilderijen te creëren. Haar kenmerkende zelfportretten zijn een herkenbare oever voor de emotionele en psychologische menselijke ervaring. Ze heeft vele malen geëxposeerd in Nederland, ze is een bekroonde kunstenaar van de Photo Place Gallery Awards in Vermont, VS, de 8e FAPA (Fine Art Photography Awards, de Siena Photography Awards 2022 en de European Photography Awards in de categorie fotomanipulatie.
Voor deze speciale gelegenheid heeft ze drie kunstwerken gewijd ter ere van de Mexicaanse schrijver Carlos Fuentes, waarin ze haar eigen interpretatie geeft van de persona en het werk van de Mexicaanse auteur, de centrale figuur van het altaar van de Dag van de Doden dit jaar. Carlos Fuentes als een complex personage heeft de kunstenaars vooral geïnspireerd met de diepe loyaliteit en liefde die Fuentes tijdens zijn leven koesterde voor zijn roots en Mexicaanse identiteit waar hij de inspiratiebron voor zijn werk vond, dit alles terwijl hij in het buitenland in andere landen woonde. De kunstenaars visualiseren Fuentes' concept van een tijdloze wereld, zijn liefde voor het Mexicaanse volk, zijn vrijgevigheid als schrijver, zijn persoonlijke liefdes en tragedies en de stappen die hem ertoe brachten een van de belangrijkste en meest invloedrijke schrijvers van Latijns-Amerika te worden.
Back to top
|
|
Mauricio Silerio was born in 1979 in Querétaro, Mexico. He held several courses in painting, drawing, photography, engraving and sculpture. He works with ethereal concepts out of reality where he finds infinite possibilities where everything is possible and the lifetime depends on the actual existence concept of the artist.
La muerte es esencia. Esencia que vive, que late. Es estigma de lo que vibra. El signo del viajero cuántico que va cruzando espejos hacia lo desconocido. La llave de todos los enigmas.
